Última revisión
09/02/2023
Dictamen de Consello Consultivo de Galicia 467 de 05 de diciembre de 2017
Relacionados:
Órgano: Consello Consultivo de Galicia
Fecha: 05/12/2017
Num. Resolución: 467
Cuestión
Reclamación de responsabilidade patrimonialResumen
Reclamación de responsabilidade patrimonial interposta por don C., en nome e representación de don V. polos danos derivados dunha caída no baño e fracturarse o fémur no Complexo Hospitalario de Ourense onde estaba ingresadoOrganismo: Consellería de Sanidade (Xunta de Galicia)
Letrado: Oreiro Romar
Propuesta: Desestimatoria
Conclusion: Favorable
Relator: Fernández Vázquez
Contestacion
ANTECEDENTES
1.- Don V. presenta, en data do 29.05.2017, reclamación de responsabilidade patrimonial por presuntos danos derivados dunha caída
no baño ao fracturarse o fémur no Complexo Hospitalario de Ourense onde estaba ingresado.
2.- A cantidade reclamada como indemnización reparatoria é fixada polo reclamante en 100.000 euros.
3.- Instruído o procedemento e logo de auditado o interesado, formulouse polo órgano instrutor proposta de resolución en sentido
desestimatorio da reclamación presentada.
4.- O expediente de razón foi remitido, para preceptivo ditame deste Consello Consultivo de Galicia, polo señor conselleiro de
Sanidade, tendo entrada neste organismo o día 24.11.2017.
5.- Os demais antecedentes dedúcense do contido do ditame.
CONSIDERACIÓNS
Primeira.-
O Consello Consultivo de Galicia é competente para coñecer do expediente de razón, con base no previsto no artigo 12, j) da Lei 3/2014, do 24 de abril, por tratarse dunha reclamación de responsabilidade
patrimonial interposta contra a administración autonómica por contía superior a 30.000 ?.
Segunda.-
O expediente sobre o que se solicita a emisión de ditame suscita un caso de responsabilidade patrimonial das administracións públicas que, como tal suposto, vén regulado basicamente polo artigo 106.2
Así, no que ao presente expediente se refire, cómpre dicir que as esixencias de orde procedemental, en xeral, foron cumpridas, sobre todo o esencial trámite de audiencia que permite aos interesados exercitar
as súas posibilidades de defensa no procedemento administrativo.
Terceira.-
É reiterada a doutrina e a xurisprudencia que, partindo de que os artigos 139 e seguintes da LRXPAC se inspiran no principio de responsabilidade obxectiva, considera como elemento esencial, que non único,
para que a reclamación de responsabilidade patrimonial da Administración prospere, a existencia dun nexo causal directo e
inmediato entre a actuación da Administración e a lesión producida. O dito nexo debe ser exclusivo sen interferencias estrañas
de terceiros ou do lesionado. Por outra parte para que a lesión poida ser resarcible, ten que demostrarse a efectiva realización
dun dano, que haberá de ser avaliable economicamente e individualizado en relación cunha persoa ou grupo de persoas. En definitiva,
para que a responsabilidade se faga efectiva, esíxese a proba dunha causa concreta que determine o dano e a conexión entre
a actuación administrativa e o dano real ocasionado.
De maneira particularizada, no que concirne á responsabilidade da Administración no ámbito sanitario, por este Consello Consultivo con ocasión de diferentes pronunciamentos (entre outros o ditame CCG
218/99), concretáronse as modulacións ás que está sometida con relación ao sistema xeral de responsabilidade noutras esferas
de actuación pública, bastando recordar neste momento, que con respecto a este existen certas variacións en canto aos requisitos
precisos para poder esixila, fundados en postulados tales como o que determina que a asistencia sanitaria é unha prestación
de medios e non de resultado, o que predica a necesidade e correlativa esixencia de que a actuación médica se desenvolva conforme
coa denominada lex artis ad hoc, ou aqueloutra que sinala o dereito dos pacientes a obter cumprida información sobre o seu proceso curativo e, en relación
con esta, a necesidade do consentimento que deben prestar con ocasión do acto cirúrxico.
Cuarta.-
Analizado o anterior e tendo en conta os elementos técnicos da institución a que nos referimos expostos nas consideracións precedentes, pasamos a examinar o fondo da reclamación presentada.
A principal imputación do reclamante radica en que o accidente se debeu a que o solo do aseo estaba en mal estado, totalmente mollado, considerando o accionante que este feito é perfectamente previsible
e emendable coa presenza dunha auxiliar de enfermaría que acompañase ao paciente no aseo en tanto que, considera, son obrigas
do hospital, manter en perfecto estado os aseos, os solos, a súa limpeza e as axudas aos pacientes. En definitiva, considera
que hai relación de causa - efecto entre a caída do paciente debida ao mal estado do aseo e falta de supervisión e o dano
sufrido.
Fronte a estas consideracións, a Administración fundamenta a súa proposta desestimatoria no informe da directora de Enfermería, do 22.09.2017, realizado a solicitude da instrutora do procedemento
para explicar as circunstancias nas que se produciron os feitos:
?1º.- Los hechos relatados en la reclamación carecen de la más mínima prueba y no se ajustan a la realidad.
2º.- En modo alguno se encontraba el pavimento del cuarto de baño en mal estado, ni la causa de la caída fue que no estuviese acompañado de personal para la realización del aseo.
3°.- El paciente ingresa por angina de esfuerzo, consciente y orientado, sin dolor e independiente para ABVD, paseando por la unidad libremente, levantándose y paseando tanto sólo como acompañado de
hijo, sin necesidad de otros servicios especiales, ni tampoco solicitando ningún tipo de ayuda especial.
4°.- En la reclamación formulada por el letrado don C., en representación del paciente don V., se recogen varias cuestiones que es
necesario resaltar:
a) En el Hecho Primero se señala que el ?paciente evoluciona favorablemente?, reiterando lo señalado en el anterior apartado
3° de este escrito.
b) En el Hecho Segundo se señala que el paciente se encontraba realizando su aseo personal matinal, no hallándose en el baño
ninguna otra persona ?resbaló en el suelo del cuarto de baño?; en el Hecho Sexto se señala que ?el suelo del aseo del Hospital
de Ourense se encontraba en mal estado totalmente mojado? en el apartado Jurídico relativo a la Relación de Causalidad se
señala que los daños causados ?tienen su origen directo en el deficiente estado del pavimento del cuarto de baño y ausencia
de personal?.
Es evidente la contradicción: de una parte se dice que resbaló y en otra que el pavimento se encontraba en mal estado.
El suelo de los baños se encuentra en perfecto estado y en modo alguno fue la causa del siniestro, existiendo un servicio de mantenimiento y limpieza permanente, acudiendo el personal en cualquier
momento que sea necesario o requerido.
La realidad es que el paciente se había duchado, tal y como lo había realizado los anteriores días y la caída bien pudo ser debida a que el paciente resbaló de forma accidental o al golpearse contra algún
elemento de la ducha, pero en modo alguno puede achacarse a un defectuoso mantenimiento de las instalaciones sanitarias,
las cuales son utilizadas por otros pacientes y no se ha producido la caída de ninguno.
5º.- También se alega como segunda posible causa de la caída la ausencia de personal para la realización del aseo diario, lo cual no podemos compartir, puesto que el paciente nunca solicitó el auxilio
para su aseo, era persona independiente, no necesitaba de personal para tales funciones y lo que es más importante, los anteriores
días había realizado el mismo su aseo y no necesitaba ni pidió la ayuda de ningún personal.
6°.- En todo caso, lo alegado por el paciente reclamante carece de la más mínima prueba y él mismo reconoce que cuando acontecieron los hechos se encontraba solo (Hecho Segundo), por lo cual su versión
es unilateral y sin prueba alguna ??.
Polo tanto, a cuestión radica nun thema probandi. Como xa se manifestou noutros ditames deste Consello (por todos eles o núm. CCG 481/09) a carga da proba da existencia dun
dano avaliable economicamente e singularizado e a súa conexión causal co funcionamento dalgún servizo público corresponde
certamente ao reclamante, e a dos feitos impeditivos da pretensión (forza maior, culpa do prexudicado etc...) á Administración
(artigos 217 da Lei de axuizamento civil, artigos 5.3 e 6.1 do RPAPRP).
Pois ben, analizando as actuacións seguidas na tramitación do expediente, colíxese que non resulta xustificado de xeito suficiente aquel vínculo causal por canto, ademais de que o informe da directora
de Enfermaría descarta a deficiencia alegada polo reclamante, tampouco o accionante desenvolveu actividade ningunha no tocante
a probar os feitos nos que basea a súa reclamación, ou a desvirtuar as rotundas afirmacións do informe.
Doutra banda, tanto a idade do reclamante -83 anos- como o feito por el recoñecido de que a caída se produciu cando se atopaba realizando o seu aseo persoal, fan pensar nun escorregamento ao saír da
bañeira ou prato da ducha, incidente por desgraza moi común, e que pode ter lugar á marxe de calquera tipo de asistencia sanitaria.
Tampouco consta no expediente ningún tipo de protocolo ou informe do que resulte o deber ou a necesidade de poñer a presenza
dunha auxiliar de enfermaría que acompañase ao paciente no aseo, esixencia que debería ponderarse en función da situación
concreta do paciente, e que semella desproporcionada para este concreto suposto.
Quinta.-
En conclusión, para os efectos de realizar un pronunciamento sobre a contraposición de posturas cristalizadas no expediente, hai que partir da regra xeral, reiterada por este Consello Consultivo
en numerosos ditames -por todos, cítase o CCG 148/06-, segundo a cal, con carácter xeral, a proba da vinculación do dano co
funcionamento do servizo público corresponde ao reclamante. Tal criterio, extraído tradicionalmente no noso dereito do agora
derrogado artigo 1.214 do Código Civil, obtense na actualidade do disposto no artigo 217.2 da Lei 1/2000, de axuizamento civil,
que grava ao actor coa carga de probar a certeza dos feitos dos que ordinariamente se desprenda, segundo as normas xurídicas
a eles aplicables, o efecto xurídico correspondente ás pretensións da acción exercitada.
Como xa se sostivo en anteriores ditames, entre outros, no CCG 1101/07, con esta regra xeral interactúa outro criterio básico aplicable no eido das reclamacións de responsabilidade patrimonial no ámbito
sanitario, que, polo marcado carácter técnico da materia sobre a que versan, introduce importantes restricións na marxe de
apreciación dos feitos e o material probatorio a eles atinxente.
Ponderando estas circunstancias e conxugándoas coa nula actividade probatoria do reclamante, extráese a conclusión de que, no presente caso non se aprecia a existencia de ningún elemento que, ante a insuficiencia
do mero resultado lesivo nunha prestación de medios, vincule a dita asistencia co referido dano.
CONCLUSIÓN
Por todo o anteriormente exposto, a Sección de Ditames do Consello Consultivo de Galicia, por unanimidade dos seus membros, ditamina:
?Que informa favorablemente a proposta de resolución á que o presente expediente se refire?.
LIBROS Y CURSOS RELACIONADOS
![Administración inteligente y automática](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_3049.png)
![Métodos y prácticas de innovación docente universitaria en el Siglo XXI](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_1494.png)
Métodos y prácticas de innovación docente universitaria en el Siglo XXI
Fernando Gil González
7.60€
7.22€
+ Información
![La prestación de servicios socio-sanitarios en el ámbito rural de Castilla y León: apostando por un bienestar integral](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_6716.jpg)
La prestación de servicios socio-sanitarios en el ámbito rural de Castilla y León: apostando por un bienestar integral
V.V.A.A
25.50€
24.23€
+ Información
![Conflictos de competencia en torno al medicamento](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_6774.jpg)
![Reclamaciones ante compañía de seguros. Paso a paso](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_6782.jpg)
Reclamaciones ante compañía de seguros. Paso a paso
Dpto. Documentación Iberley
14.50€
13.78€
+ Información