Última revisión
Dictamen de Consello Consultivo de Galicia 261 de 12 de septiembre de 2018
Relacionados:
Órgano: Consello Consultivo de Galicia
Fecha: 12/09/2018
Num. Resolución: 261
Cuestión
Reclamación de responsabilidade patrimonialResumen
Reclamación de responsabilidade patrimonial interposta por M. en nome e representación de L., I., R., L., L., I., polos danos sufridos como consecuencia do falecemento de N., filla e neta, respectivamente, no Hospital Virxe da Xunqueira de Cee (A Coruña).Organismo: Consellería de Sanidade (Xunta de Galicia)
Letrado: López Corral
Propuesta: Desestimatoria
Conclusion: Favorable
Relator: Aranguren Pérez
Contestacion
ANTECEDENTES
1.- Con data 8.9.2017, M., intervindo en nome e representación de L., I., R., L., L., e I., interpuxo reclamación de responsabilidade patrimonial
polos danos sufridos como consecuencia do falecemento de N., filla e neta respectiva dos reclamantes, que atribúen a un defectuoso
proceso asistencial no Hospital Virxe da Xunqueira de Cee (A Coruña), que consideran determinante da demora no diagnóstico,
e conseguinte tratamento, do síndrome hemolítico urémico que padecía.
Co escrito de interposición achégase informe pericial que asinan dous doutores especialistas en pediatría, ao que se remite o relato de feitos contido naquel.
Solicitan ser indemnizados nun total de 262.400,00 euros, desagregados nas sumas de 105.400,00 euros para cada un dos proxenitores, 25.800,00 euros para os avós maternos e 25.800,00 para os avós paternos.
2.- Na instrución do expediente incorporáronse a el, entre outros documentos, a documentación clínica do episodio cuestionado,
o informe da Xefa de Sección de Pediatría do Hospital Virxe da Xunqueira, de 22.2.2018, e o informe das pediatras do referido
hospital, de 14.5.2018.
3.- Rematada a instrución, e logo do trámite de audiencia, no que a representación dos reclamantes formulou alegacións con datas
10.4.2018 e 27.5.2018, a instrutora elaborou unha proposta de resolución na que propugna a desestimación da pretensión exercitada.
4.- O expediente de razón foi remitido, para preceptivo ditame deste Consello Consultivo de Galicia, polo señor conselleiro de
Sanidade tendo entrada neste organismo con data 30.7.2018.
5.- Na Sección de Ditames que tivo lugar o día 30.8.2018 acordouse, ao abeiro do artigo 39.1 do Decreto 91/2015, do 18 de xuño,
ampliar o período de emisión do preceptivo ditame polo prazo de 15 días.
6.- Os demais antecedentes dedúcense do contido do ditame.
CONSIDERACIÓNS
Primeira.
O Consello Consultivo de Galicia é competente para coñecer do expediente de reclamación de responsabilidade patrimonial das Administracións públicas ao que se fixo referencia nos antecedentes a teor
do previsto nos artigos 12.j) da Lei 3/2014, do 24 de abril, do Consello Consultivo de Galicia, e 17.a) do seu Regulamento
de organización e funcionamento, aprobado polo Decreto 91/2015, do 18 de xuño, por tratarse dunha reclamación de responsabilidade
patrimonial da Administración autonómica de contía superior a 30.000,00 ?.
Segunda.
O expediente sobre o que se solicita a emisión de ditame suscita un caso de responsabilidade patrimonial das administracións públicas que, como tal suposto, vén regulado basicamente polo artigo 106.2
da Constitución española, pola Lei 39/2015, do 1 de outubro, do procedemento administrativo común das administracións públicas
(en adiante LPAC) e polos artigos 32 a 37 da Lei 40/2015, do 1 de outubro, de réxime xurídico do sector público (en adiante,
LRXSP).
Así, no que ao presente expediente se refire, cómpre dicir que as esixencias de orde procedemental, en xeral, foron cumpridas, sobre todo o esencial trámite de audiencia que permite aos interesados exercitar
as súas posibilidades de defensa no procedemento administrativo.
Terceira.
No tocante aos aspectos de fondo hai que indicar que os principios que rexen a responsabilidade patrimonial das administracións públicas son o resultado dunha elaboración da doutrina e da xurisprudencia,
e teñen sido reiteradamente expostos polo Consello Consultivo.
Sinteticamente expostos, os presupostos mínimos para que xurda a responsabilidade patrimonial da Administración, partindo do principio de responsabilidade obxectiva e directa, son:
a) O dano producido no patrimonio dos particulares ten que ser efectivo e individualizado nunha persoa ou nun grupo de persoas.
b) O precitado dano ou lesión debe producir no patrimonio do particular lesionado un prexuízo antixurídico que este non teña
o deber de soportar.
c) O dano ou lesión patrimonial ten que gardar un nexo causal co funcionamento normal ou anormal dos servizos públicos.
d) O dano non debe ser produto dunha situación de forza maior.
e) A reclamación ten que ser presentada polo particular interesado dentro do prazo legalmente establecido.
Xunto co anterior cabe indicar que a configuración da responsabilidade patrimonial da Administración como unha responsabilidade obxectiva non supón, non obstante, a inexistencia de límites fronte
a unha eventual aplicación automática do principio resarcitorio sobre a base dunha vinculación máis ou menos ampla entre o
funcionamento do servizo e o dano padecido. Así, como máis significados lindes daquel principio xeral poden destacarse catro
acoutacións de formulación legal:
a) A forza maior (artigo 32.1 LRXSP)
b) A obriga xurídica de soportar o dano (artigo 32.1 e 34.1 LRXSP)
c) A non indemnizabilidade dos danos derivados de feitos e circunstancias que non se puideran evitar ou prever segundo o estado
da ciencia e a técnica existentes na produción daqueles (artigo 34.1 LRXSP), e
d) Aqueloutras de creación xurisprudencial, tales como a culpa da vítima e feito de terceiro (recollidas en incontables pronunciamentos
do Tribunal Supremo, entre outros, o contido na súa sentenza do 27.7.2002).
Ao exposto cabe engadir a consolidada liña xurisprudencial segundo a cal nas reclamacións derivadas da actuación médica ou sanitaria non resulta suficiente a existencia dunha lesión (que conduciría a
responsabilidade obxectiva máis aló dos límites do razoable), senón que é preciso acudir ao criterio da lex artis, como modo de determinar cal é a actuación médica correcta, independentemente do resultado producido na saúde ou na vida
do enfermo xa que non é posible nin á ciencia nin á Administración garantir, en todo caso, a sanidade ou a saúde do paciente.
Así pois, só no caso de que se produza una infracción da dita lex artis responde a Administración dos danos causados; en caso contrario, os ditos prexuízos non son imputables á Administración e
non terían a consideración de antixurídicos polo que deberán ser soportados polo prexudicado.
A existencia deste criterio da lex artis baséase no principio xurisprudencial de que a obriga do profesional da medicina é de medios e non de resultados, é dicir,
a obriga concrétase en prestar a debida asistencia médica e non de garantir en todo caso a curación do enfermo.
Estamos ante un criterio de normalidade dos profesionais sanitarios que permite valorar a corrección dos actos médicos e que impón ao profesional o deber de actuar conforme coa dilixencia debida; criterio
que é fundamental pois permite delimitar os supostos nos que verdadeiramente pode haber lugar a responsabilidade ao esixirse
non só que exista o elemento da lesión senón tamén a infracción do repetido criterio; prescindir del levaría consigo unha
excesiva obxectivización da responsabilidade que podería declararse coa única esixencia de existir unha lesión efectiva, sen
necesidade de demostración da infracción do criterio de normalidade.
Cuarta.
Entrando xa na análise da proxección dos principios expostos na consideración anterior, resulta preciso determinar neste ditame se existe, no caso que se nos presenta a exame, relación de causalidade
entre o funcionamento do servizo e a lesión aducida e, eventualmente, haberá de facerse a oportuna valoración do prexuízo,
e a contía da indemnización e o modo de facela efectiva. Noutras palabras, trátase de dilucidar se concorren os presupostos
para a imputación, en réxime obxectivo, desa responsabilidade por normal ou anormal funcionamento do servizo público.
Como se sinalou na consideración precedente, no ámbito da responsabilidade sanitaria, o parámetro que permite apreciar o grao de corrección da atención sanitaria é o da lex artis, o que obriga á observación detida do concreto emprego da ciencia e da técnica médicas esixibles atendendo ás circunstancias
de cada caso: recursos dispoñibles, forma de emprego dos ditos recursos, e, polo tanto, estándar razoable de funcionamento.
Nesta análise da suficiencia dos medios empregados na asistencia controvertida hai que lembrar que, como xa se indicou en anteriores ditames (CCG 98/2001 ou o CCG 98/2014, entre outros), o servizo público
sanitario ven obrigado a pór a disposición dos pacientes os medios diagnósticos e terapéuticos orientados á súa curación.
Mais a referida obriga, razoablemente entendida, non pode traducirse nunha utilización ilimitada da variedade de medios diagnósticos
e terapéuticos ao alcance do profesional sanitario, senón nunha actuación proporcionada e, ao mesmo tempo, xenerosamente entendida,
que pasa polo recurso a aqueles medios que razoablemente resulten precisos.
En consecuencia, a busca dun punto de equilibrio entre o límite mínimo de atención esixible e o máximo -económica e socialmente- tolerable e asumible dende o punto de vista da calidade do servizo deberá
fuxir de consideracións abstractas e situarse no terreo do caso concreto, das circunstancias particulares de cada paciente
e a sintomatoloxía das doenzas que padeza, para poder apreciarse se, ante unha asistencia sanitaria prestada, pode falarse
dunha axeitada observancia da lex artis ad hoc.
Por iso, non sendo que exista unha evidente desproporción entre a actuación realizada e o resultado danoso producido, non abonda, para determinar a existencia de responsabilidade patrimonial, con mostrar
un resultado danoso e conectalo coa prestación sanitaria recibida, senón que debe acreditarse que o dano sufrido é consecuencia
dunha asistencia errónea, atendendo ás circunstancias concretas de cada caso.
Xunto coa observación anterior é necesario lembrar que a análise sobre a adecuación da prestación de medios ao caso debe realizarse desde unha perspectiva ex ante da asistencia sanitaria, por ser
a que se corresponde coa que teñen a disposición os profesionais da medicina cando realizan tal prestación.
En efecto, como se indicou no noso ditame CCG 100/2014, en sede de responsabilidade patrimonial da Administración por defectuosa asistencia sanitaria, non é factible cuestionarse o diagnóstico
inicial ou a inadecuación dun tratamento dun paciente se o reproche se realiza exclusivamente fundándose na súa evolución
posterior. É dicir, non é posible soster a insuficiencia de probas diagnósticas, o erro ou retraso diagnóstico ou a inadecuación
do tratamento, só mediante unha regresión a partir do desgraciado curso posterior seguido polo paciente, xa que a dita valoración
debe efectuarse segundo as circunstancias no momento no que tiveron lugar.
En definitiva, é a situación de diagnóstico actual a que determina a decisión médica adoptada, valorando se conforme aos síntomas do paciente se puxeron á súa disposición as exploracións diagnósticas indicadas
e acordes a eses síntomas, non sendo válido, pois, que a partir do diagnóstico final se considere as que puideron poñerse
se naquel momento eses síntomas non se daban, A esta prohibición de regreso desde acontecementos posteriores descoñecidos
no momento do diagnóstico se refiren, entre outras, as sentenzas do Tribunal Supremo, Sala Primeira, do 14.2.2016, 15.2.2016,
7.5.2007, 29.1.2010, e 20 de maio e 1.6.2011.
Quinta.
Á hora de determinar se a actuación sanitaria foi consonte á lex artis, cobran importancia fundamental os informes técnicos relativos á actuación médica e á situación da paciente.
En efecto, a apreciación dos feitos médicos, ou acontecidos con ocasión da asistencia médica, é unha actividade que, por formar parte dun sistema técnico-científico específico e complexo, escapa das
atribucións do operador xurídico, cuxa tarefa debe limitarse a subsumir aquelas apreciacións nas respectivas categorías xurídicas.
Segundo o relato de feitos contido no escrito de reclamación, con constante referencia ao informe pericial que se achega, a menor foi levada polos seus pais ao seu Centro de Saúde de referencia o 8.9.2016
ante cun cadro de diarrea de 24 horas de evolución ante o que se pautou soroterapia baixo vixilancia, con indicación de acudir
ao servizo de Urxencias do Hospital Virxe da Xunqueira de Cee de non existir mellora da sintomatoloxía. Na mesma data acoden
ao devandito servizo onde se diagnostica "enterocolite de aparente orixe vírico", sen solicitar ningún tipo de proba complementaria
para a súa confirmación.
Ao día seguinte, ante a continuidade do cadro diarreico e o seu empeoramento (deshidratación, febre, dor, somnolencia, cólicos abdominais e deposicións sanguinolentas; entre outros síntomas), acoden
de novo ao Centro de Saúde de referencia, onde, ante a grave situación, é remitida directamente ao servizo de Urxencias do
Hospital Virxe da Xunqueira. Ao ingreso no Servizo os diagnósticos de N. son os de gastroenterite aguda, deshidratación e
acidose metabólica compensada. A menor é ingresada en planta de Pediatría con tratamento antibiótico e fluidoterapia.
Neste punto o escrito de reclamación sinala que o diagnóstico inicial de "enterocolite vírica" no servizo de Urxencias non só desvelouse como erróneo, pois a paciente non mostraba unha sintomatoloxía clínica suxestiva
de tal alteración, senón que tampouco se viu apoiado en proba diagnóstica algunha, a pesar do establecido na literatura científica
na materia, precisando que a determinación artificiosa da orixe vírica da afección, e a ausencia de diagnóstico diferencial
de SHU, atrasou o tratamento correcto e produciu o óbito.
Tamén se afirma que, de realizarse en N. os controis periódicos de diureses e análises de ouriños, como aconsellaba unha correcta praxe clínica,
isto tería permitido detectar precozmente o SHU, pero que estes controis non se realizaron nin o día 9 de setembro (ingreso
da paciente na planta de Pediatría), nin tampouco o día 10 a pesar da orde médica de control, sendo este un factor especialmente
relevante toda vez que o SHU é causa de insuficiencia renal.
A representación dos reclamantes precisa que neste caso non había nada que restrinxise ou limitase á Dra. P. para realizar as probas necesarias que permitisen un diagnóstico e unha intervención máis
precoz, dado que a nena estaba hospitalizada.
Sen embargo, só o día 11 de setembro se diagnosticou a sospeita do SHU derivando a N. ao Complexo Hospitalario Universitario da Coruña, onde xa ingresou en estado precomatoso, producíndose
o óbito ás 19:05 horas, cun diagnóstico de SHU, perforación intestinal, isquemia intestinal masiva e shock séptico.
As imputacións contidas no referido relato son obxecto de refutación nos informes do Servizo de Pediatría do Hospital Virxe da Xunqueira do 21.2.2018, ao que se acompañan os informes das pediatras
do referido servizo responsables da atención prestada.
Segundo o contido do informe referido:
?En relación a la asistencia prestada el 8 de septiembre de 2016, se expone lo siguiente:
La menor es atendida el 8 de septiembre de 2016 en el Servicio de Urgencias del Hospital Virxe da Xunqueira de Cee diagnosticándose "Enterocolitis de aparente origen vírico". La impresión diagnóstica es
resultado de la evaluación clínica y la consideración de los datos epidemiológicos en nuestro medio.
Este tipo de cuadros no presentan características clínicas que permitan diferenciar la probable etiología vírica o bacteriana.
Algunos virus son capaces de invadir la mucosa del colon y producir cuadros compatibles con enterocolitis.
En España los principales agentes etiológicos de la diarrea aguda en menores de 5 años son los virus.
En línea con lo recomendado por los protocolos de actuación y la literatura científica actualizada disponible, no hay exigencia de establecer la etiología del cuadro mediante pruebas complementarias.
La práctica de exploraciones complementarias sólo está indicada en condiciones concretas que la paciente no presenta en su
evaluación inicial.
En la evaluación realizada el día 8 de septiembre de 2016, el abordaje terapéutico del cuadro que presenta la paciente no depende del posible origen vírico o bacteriano.
La paciente, al no presentar datos que indiquen lo contrario, es remitida a domicilio con recomendaciones terapéuticas e indicación de procurar nueva asistencia médica en caso de empeoramiento.
En su evaluación inicial, la paciente no presenta datos clínicos que permitan establecer un diagnóstico diferencial con el SHU. En su posterior evaluación al día siguiente tampoco presenta dato clínico
o analítico que permita plantear el SHU como posibilidad diagnóstica, lo que no hace posible un retraso en el diagnóstico
cuando el cuadro no se ha producido.
La identificación del agente causal de este caso de SHU no forma parte del estudio microbiológico habitual. Como ocurre en este caso, el coprocultivo se complica por el hecho de que esta especie es
un componente habitual de la flora intestinal del ser humano y no se detecta en el estudio microbiológico convencional. Ante
el resultado negativo del estudio microbiológico convencional, y cuando hay una causa como el desarrollo de SHU, se remite
a centro de referencia especializado con capacidad para la detección específica de toxinas y serotipo. El diagnóstico de la
causa se hace necesariamente después de la aparición del cuadro de SHU?.
Ademais, dos informes das pediatras que se anexan ao que ven de transcribirse dedúcese igualmente a adecuación a lex artis no establecemento do diagnóstico acadado en Urxencias o 9.9.2016:
?A su llegada a Urgencias N. presenta constantes normales, aceptable estado general, está algo pálida y ojerosa con piel y mucosas secas, el abdomen es blando y no doloroso. Las abundantes deposiciones
(13-14 en las últimas 12h) y la escasa diuresis referidas por los padres así como los hallazgos de la exploración física (ojerosa,
mucosas secas) son sugerentes de deshidratación. De acuerdo con lo comentado, dada la presencia de signos de deshidratación
se realiza analítica sanguínea. Ésta confirma la presencia de deshidratación leve (con acidosis metabólica compensada) y además
permite descartar la presencia de síndrome hemolítico urémico (SHU) ya que hemoglobina, plaquetas, urea y creatinina son normales
para su edad. Por tratarse de una diarrea sanguinolenta se recoge muestra de heces para coprocultivo y determinación de antígenos
en heces, cuyos resultados no están disponibles hasta después de su fallecimiento. Se realiza una ecografía abdominal para
descartar invaginación intestinal, ya que el dolor abdominal cólico y las deposiciones con sangre podrían deberse a esta entidad.
La ecografía, que descarta la invaginación intestinal, muestra datos de colitis hallazgo esperable en una GEA con diarrea
sanguinolenta, ya que esa diarrea sanguinolenta traduce la inflamación del colon.
Con el diagnóstico bien establecido, de GEA y deshidratación, y habiéndose descartado la presencia de SHU e invaginación intestinal, se decide ingreso para tratamiento y vigilancia clínica?.
Estes mesmos informes inciden en que a evolución da paciente ate a maña do día 11.9.2016 entrou dentro do esperable. Só nese momento, e por primeira vez desde o ingreso, presentou una evolución desfavorable
con afectación do estado xeral, abdome estendido e duro e anuria nas últimas 12 horas, realizándose entón analítica sanguínea
así como ecografía e radiografía de abdome. Na analítica destaca a presenza de anemia, trombopenia e insuficiencia renal,
o que permitiu establecer a sospeita clínica do SHU.
En todo caso, negase que se tratase dun diagnóstico tardío, apuntando á gravidade do cadro como explicación da fatal evolución posterior:
?El SHU asociado a diarrea aparece tras un periodo prodrómico (dolor abdominal, diarrea, vómitos) de 3-10 días (3,4). En el caso de N., el SHU se descarta en su atención inicial en Urgencias y se establece
al quinto día de evolución de la diarrea, dentro del tiempo habitual de diagnóstico que señala la bibliografía, y no siendo,
por lo tanto un diagnóstico tardío.
La causa más frecuente de SHU asociado a diarrea es la Escherichia coli (E.coli) productora de toxina shiga (STEC), presente en agua o alimentos contaminados. Existen 2 tipos de toxina shiga, Stx1
y Stx2, relacionada esta última con mayor riesgo de desarrollar SHU y complicaciones más graves. Aunque el E.coli 0157:H7
es el serotipo más frecuentemente aislado, existen otros entre los que destaca el E.coli serotipo 0111, que puede asociar
mayor riesgo de SHU, de afectación neurológica y mayor mortalidad (5,6).
En el caso de N. el estudio de heces recogidas en el Hospital Virxe da Xungueira, y cuyo resultado se conoció después de su fallecimiento, demostró la presencia de E.coli serotipo 0111: HNM (además
muy abundante) productor de toxinas stx1 y stx2, ambos factores asociados a complicaciones más graves y mayor mortalidad.
Este agente etiológico (además con producción de stx2) tendría un papel primordial en la rápida y devastadora evolución de
la paciente?.
Unha vez que se deu traslado destes informes a representación dos reclamantes, en tramite de audiencia, por esta achegouse informe pericial ampliatorio, no que de xeito particular se incide no feito, recoñecido
nos informes do servizo, de que non se levou un rexistro exacto da diurese, sinalando:
?A mayor abundancia podemos ver que la pequeña queda ingresada en el Hospital con una pauta antibiótica inicial que nos parece adecuada, ante la sospecha de una GEA de origen bacteriano, y fluidoterapia
intravenosa. Según la información que se nos entregó da la sensación de que, hecho esto, los profesionales se desentienden
del caso ya que durante 3 días nadie controla la diuresis ni se repiten nuevos estudios de laboratorio o imagen, pese al evidente
empeoramiento clínico de la pequeña: abundantes deposiciones (cada 15 minutos según el padre) durante la noche del 9 de septiembre
y a lo largo del día 10, con afectación del estado general, manchado sanguinolento y oliguria. Es decir, la niña estaba en
situación de insuficiencia renal no corregida con el aporte de líquidos por vena (como sería esperable en una deshidratación)
unido a un cuadro de sangrado rectal. Solo hubiera hecho falta una nueva analítica en las primeras 24 horas de ingreso para
confirmar, con alta probabilidad, la tríada característica del SHU: anemia + trombocitopenia + insuficiencia renal y haber
establecido un diagnóstico y tratamiento precoz?.
Estas alegacións son abordadas no informe da doutora P., aprobado en reunión do Servizo de Pediatría do Hospital celebrada o 14.5.2018, no que se repasan os
datos resultantes da historia clínica en relación coa atención recibida pola paciente durante o seu ingreso, tanto polo persoal
de enfermería, como pola pediatra, así como se destaca o feito de que entre a analítica e ecografía iniciais e analítica e
probas de imaxe realizadas no momento de empeoramento clínico da paciente transcorreron menos de 48 horas. Polo demais, o
propio informe recolle:
?Sí se hizo vigilancia de la diuresis, a partir de la información aportada por los padres. En el pase de visita de la mañana del 10/9 así como en la revaloración realizada en torno a las 21:30h de ese
día la pediatra pregunta a los padres sobre la diuresis de la niña hasta ese momento a lo que los padres refieren que es aparentemente
normal. En el pase de visita de la mañana del 11/9 se les pregunta de nuevo por ese dato y es entonces cuando refieren no
haber visto micción en las últimas 12h. La importancia de vigilar la diuresis radica en que su disminución puede orientar
a insuficiencia renal, pero no es el único dato a tener en cuenta, la exploración física y las constantes son muy importantes
ya que la presencia de edemas e HTA también son sugestivos de insuficiencia renal.
La afirmación ?sólo hubiera hecho falta una nueva analítica en las primeras 24h de ingreso para confirmar, con alta probabilidad, la tríada
característica de SHU'? no se adecua a las recomendaciones de los protocolos de manejo de las gastroenteritis. Como se explica
con detalle en el informe previo, durante la fase de tratamiento de una gastroenteritis, que es el motivo por el que estaba
ingresada la niña, las pruebas complementarias no están indicadas de forma rutinaria en ningún momento (ni a las 12h, ni a
las 24h, ni a las 48h ...) sino que sólo han de realizarse en caso de evolución desfavorable o sospecha de complicación (1,2).
Vuelvo a detallar, como en el informe previo, la evolución clínica de la paciente y la actuación médica en cada momento, demostrando
una atención acorde a estas indicaciones.
a.- Hasta la mañana del 10/9/16 persisten deposiciones líquidas, de escasa cuantía, algunas ya sin restos de sangre. Los padres refieren diuresis aparentemente normal hasta ese momento. En el pase de visita
se comprueba que la niña tiene buen estado general, está normocoloreada y normoperfundida, no tiene edemas y el abdomen en
blando, depresible no distendido ni doloroso. Las constantes, incluida la TA, son normales. La niña es revalorada de nuevo
en torno a las 21.30h de ese mismo día sin apreciarse cambios en la exploración física, mantiene constantes normales y los
padres no refieren disminución de la diuresis. Como se ha comentado antes, en este momento, la diuresis normal, la ausencia
de edemas y la TA normal, descartaría la presencia de insuficiencia renal. El abdomen, blando, depresible, no distendido ni
doloroso descartaría la presencia de abdomen agudo. Por lo tanto, durante el día 10/9 no existe ningún dato que sugiera una
evolución desfavorable o la aparición de alguna complicación y, siguiendo los protocolos, no se repiten pruebas complementarias.
b.- En la mañana del 11/9/16 N. presenta afectación del estado general, está edematosa y tiene el abdomen distendido, duro y parece doloroso. Al preguntar a los padres sobre la diuresis, refieren ausencia
de micción en las últimas 12h. La presencia de edemas y la ausencia de micción en 12h orienta a posible insuficiencia renal.
La presencia de abdomen distendido, duro y doloroso orienta a posible abdomen agudo. Es en este momento, y por primera vez
desde su ingreso, cuando aparece una evolución desfavorable y posible complicación. Entonces, siguiendo los protocolos, se
realiza analítica sanguínea, ecografía abdominal y radiografía de abdomen, cuyos resultados establecen la sospecha de SHU?.
O informe igualmente cuestiona a conclusión dos peritos segundo a que tería sido posible a reversión do cadro por medio dun tratamento adecuado, o que tería evitado con alta probabilidade o fatal desenlace.
Esta conclusión, segundo precisa o informe:
?... es falta, engañosa y deja patente el desconocimiento de las bases del tratamiento del SHU. El tratamiento del SHU es fundamentalmente de soporte (analgesia, fluidoterapia iv, soporte renal,...)
ya que no existe tratamiento etiológico. No existe ningún tratamiento que evite el desarrollo de SHU a partir de una infección
por un agente susceptible de provocarlo ni tampoco que evite la aparición de manifestaciones graves una vez establecido el
SHU?.
Sexta.
Así as cousas, a análise do material probatorio co que se conta no caso que se analiza, non permite afirmar que se teña producido unha deficiente prestación, pois no curso da asistencia prestada á menor
houbo un seguimento puntual da súa evolución, e unha posta de medios axeitada á sintomatoloxía que presentou en cada momento.
Tampouco o tempo investido en acadar un correcto diagnóstico pode considerarse excesivo, e mesmo as posibilidades dun mellor
prognóstico para o caso dunha máis precoz detección da enfermidade terían un considerable grao de incerteza.
Xa que logo, en ausencia de elementos probatorios que conduzan a outra conclusión, só cabe afirmar que a atención dispensada foi correcta e adecuada á lex artis, polo que, non sendo apreciable a existencia dun dano antixurídico vinculado co funcionamento do servizo público sanitario,
é procedente a desestimación da reclamación presentada, como mantén a proposta de resolución obxecto de análise.
CONCLUSIÓN
Por todo o anteriormente exposto, a Sección de Ditames do Consello Consultivo de Galicia, por unanimidade dos seus membros, ditamina:
?Que informa favorablemente a proposta de resolución desestimatoria á que o presente expediente se refire?.
LIBROS Y CURSOS RELACIONADOS
El consentimiento informado como garantía del principio de la autonomía del paciente
21.25€
20.19€