Última revisión
09/02/2023
Dictamen de Consello Consultivo de Galicia 116 de 20 de diciembre de 2017
Relacionados:
Órgano: Consello Consultivo de Galicia
Fecha: 20/12/2017
Num. Resolución: 116
Cuestión
Reclamación de responsabilidade patrimonialResumen
Reclamación de responsabilidade patrimonial interposta por don E., dona G., don E. e don E., polo falecemento da súa filla e irmá respectivamente, dona E.Organismo: Consellería de Sanidade (Xunta de Galicia)
Letrado: Oreiro Romar
Propuesta: Desestimatoria
Conclusion: Favorable
Relator: Blanco Serrano
Contestacion
ANTECEDENTES
1.- Con data do 15.07.2016 preséntase unha reclamación de responsabilidade patrimonial interposta por don E., dona G., don E.
e don E. polo falecemento da súa filla e irmá, respectivamente, dona E., no Complexo Hospitalario Universitario de Santiago
de Compostela.
A indemnización económica reclamada ascende a 180.000,00 ?.
2.- Instruído o procedemento de responsabilidade patrimonial, e concedido trámite de audiencia aos interesados, ditouse unha
proposta de resolución en sentido desestimatorio das pretensións dos reclamantes.
3.- O expediente de razón foi remitido, para preceptivo ditame deste Consello Consultivo de Galicia, polo señor conselleiro de
Sanidade, e tivo entrada neste organismo con data 4 de abril de 2017.
4.- Na Sección de Ditames do Consello Consultivo de Galicia, en sesión realizada o día 3 de maio de 2017 acordouse, ao abeiro
do artigo 34.4 do seu Regulamento de organización e funcionamento, aprobado polo Decreto 91/2015, do 18 de xuño, devolver
o expediente, sen a emisión do ditame preceptivo, polas razóns que nel se sinalan.
5.- O expediente tivo de novo entrada neste órgano consultivo con data 4 de decembro de 2017.
6.- Os demais antecedentes dedúcense do contido do presente ditame.
CONSIDERACIÓNS
Primeira.-
O Consello Consultivo de Galicia é competente para coñecer do expediente de razón, con base no previsto no artigo 12, j) da Lei 3/2014, do 24 de abril, por tratarse dunha reclamación de responsabilidade
patrimonial interposta contra a Administración autonómica por contía superior a 30.000,00 ? .
Segunda.-
O dereito dos particulares a seren indemnizados pola Administración de toda lesión que sufran en calquera dos seus bens e dereitos, agás nos casos de forza maior, sempre que aquela lesión sexa consecuencia
do funcionamento normal ou anormal dos servizos públicos, responde a un principio de responsabilidade obxectiva recollido
no artigo 106 da Constitución española. Ademais o réxime xurídico da reclamación de responsabilidade patrimonial, contense
nos artigos 139 e seguintes da Lei de réxime xurídico das Administracións públicas e do procedemento administrativo común
(en adiante LRXPAC), e no Real decreto 429/1993, que regula o procedemento das reclamacións de responsabilidade patrimonial
(normativa aplicable segundo o disposto na disposición transitoria terceira da Lei 39/2015).
Así, no que ao presente expediente se refire, cómpre dicir que as esixencias de orde procedemental, en xeral, foron cumpridas, sobre todo, e segundo manifesta a proposta de resolución, o esencial trámite
de audiencia que permite aos interesados exercitar as súas posibilidades de defensa no procedemento administrativo.
Terceira.-
Como se sabe é reiterada a doutrina e a xurisprudencia que, partindo de que os artigos 139 e seguintes da LRXPAC se inspiran no principio de responsabilidade obxectiva, considera como elemento esencial,
que non único, para que a reclamación de responsabilidade patrimonial da Administración prospere, a existencia dun nexo causal
directo e inmediato entre a actuación da Administración e a lesión producida. O devandito nexo debe ser exclusivo sen interferencias
estrañas de terceiros ou do lesionado.
Por outra parte, para que a lesión poida ser resarcible, ten que demostrarse a efectiva realización dun dano, que haberá de ser avaliable economicamente e individualizado en relación cunha persoa ou grupo
de persoas. En definitiva, para que a responsabilidade se faga efectiva, esíxese a proba dunha causa concreta que determine
o dano e a conexión entre a actuación administrativa e o dano real ocasionado.
De maneira particularizada, no que concirne á responsabilidade da Administración no ámbito sanitario, por este Consello Consultivo con ocasión de diferentes pronunciamentos (entre outros o ditame CCG
218/99), concretáronse as modulacións ás que está sometida con relación ao sistema xeral de responsabilidade noutras esferas
de actuación pública, abondando lembrar neste intre que, con respecto a este, existen certas variacións en canto aos requisitos
precisos para poder esixila, fundados en postulados tales como o que determina que a asistencia sanitaria é unha prestación
de medios e non de resultado, o que predica a necesidade e correlativa esixencia de que a actuación médica se desenvolva conforme
á denominada lex artis ad hoc, ou aqueloutra que sinala o dereito dos doentes a obter cumprida información sobre o seu proceso curativo; e, en relación
con esta, a necesidade do consentimento que deben prestar con ocasión do acto cirúrxico.
Cuarta.-
Corresponde, arestora, analizar a proxección sobre os particulares aspectos de fondo suscitados no presente procedemento. Para tal efecto cómpre partir da reclamación concreta da parte actora para ir expresando
o parecer deste órgano consultivo, sendo así que, neste caso, os reclamantes denuncian a asistencia sanitaria prestada no
centro hospitalario.
En concreto, a neglixente actuación, que, a xuízo dos reclamantes, se produciu de acordo co seguinte relato:
?Existe negligencia en la segunda de las doctoras del PAC de Burela, F., toda vez que, tratándose de la segunda visita de urgencia a dicho centro, con un cuadro clínico de dolor de
cabeza y de cervicales que no ha remitido a pesar de la mediación pautada ya administrada por su anterior compañera y sobre
todo con pérdida de consciencia, no reconociendo a las personas, tampoco le realiza prueba alguna, diagnosticándole vértigo.
También han incurrido en responsabilidad los responsables de la UCI del Hospital da Costa de Burela, en concreto su director desconociendo su nombre y del Servicio de Urgencias del Hospital da Costa
(la doctora que atendió a doña E. fue doña C.). También existe un informe de la doctora G. aportado al procedimiento penal.
Dichos profesionales, alargaron el traslado inmediato de la paciente al CHUS sin remediar ni reducir el sangrado cerebral
que estaba padeciendo.
Igualmente ha incurrido en negligencia el médico jefe del Equipo del 061, cuyo nombre se desconoce, que es quien decide, en la central de coordinación de la Fundación Pública Urxencias Sanitarias de Galicia-061,
la asignación del tipo de recurso a movilizar. Dicho facultativo médico descartó la posibilidad de trasladar a la paciente
en transporte primario en helicóptero lo cual hubiera facilitado su pronta llegada al CHUS.
Entendemos que se ha producido una evidente negligencia médica por omisión con resultado de fallecimiento por parte de los profesionales intervinientes mencionados anteriormente, que lejos de cumplir con
su obligación, mostraron una dejadez absoluta y mala praxis.
[?]
La grave irresponsabilidad en la que incurren los distintos profesionales médicos antes mencionados que han intervenido en el proceso del fallecido, su notoria negligencia, ha de extenderse al Servicio
de Salud de Galicia, toda vez que no cabe desvincular a los centros de salud y por ende al Servicio de Salud de toda obligación
al respecto, al incumbirle, en el aspecto y estructura organizativos, un debe ?in vigilando? o ?in eligendo? especialmente
en casos concretos como el presente, en el que la intervención a efectuar, siendo vital para la vida de la paciente, se realizó
de forma tan irresponsable?.
A Administración sanitaria, de contrario, basea a súa proposta de resolución desestimatoria da reclamación nunha serie de consideracións que, en esencia, se alicerzan na apreciación de que a atención
sanitaria prestada foi axeitada ás condicións do caso, adecuación que é analizada polos informes dos servizos que tiveron
participación na asistencia sanitaria controvertida.
Así consta no expediente o seguinte informe da facultativa do Servizo de Urxencias da Xerencia de Xestión Integrada das áreas de Lugo, Cervo e Monforte, no que se relata o proceso asistencial e se
dá unha explicación motivada das imputacións realizadas na reclamación:
?En referencia a la solicitud de información sobre la asistencia prestada a doña E., esta fue valorada el 2.6.2013 en el PAC de Burela, donde acudió refiriendo mareo, náuseas y cervicalgia con la
movilización del cuello, sin otra clínica asociada. La exploración, tal y como consta en la historia clínica fue normal, con
constantes conservadas, sin focalidad neurológica ni afectación cardiopulmonar. Se pautó tratamiento intravenoso para mejorar
sus síntomas, encontrándose resueltos y siendo dada de alta a su domicilio con medidas higiénicodietéticas y toma de precauciones.
Posteriormente, tras casi 12 horas de la citada asistencia, se recibe aviso del 061 porque la paciente se encontraba mal, al llegar al domicilio estaba inconsciente, sin respuesta a estímulos, motivo por
el cual se estabiliza y se traslada a la Unidad de Urgencias del Hospital da Costa.
Tal y como consta en la información aportada, en todo momento se prestó la asistencia médica adecuada a los síntomas y la semiología valorada en la paciente?.
En idéntico sentido, o informe da facultativa do Punto de Atención Continuada, PAC, sinala:
?En respuesta a la información solicitada, sobre la atención prestada a la paciente doña E. el día 2 de junio de 2013.
Atendía a la paciente en el servicio de urgencias de Atención Primaria (PAC) el día dos de junio. Tras la anamnesis y exploración diagnostique un vértigo periférico que trate como tal. Ante la mejoría manifestada
por la paciente y su deseo de no permanecer más tiempo en observación, se le da el alta con recomendaciones a ella y a su
acompañante?.
Estes informes reiteran outros dos mesmos facultativos, que tamén figuran no expediente, e que foron elaborados con carácter previo á devolución realizada por este Consello Consultivo.
En canto ao informe do director de Procesos sen ingreso e Urxencias, do 25.01.2017, manifesta, en síntese, que trata á paciente logo da anamnese e exploración clínica completa, é diagnosticada de
probable cadro vertixinoso, pautan tratamento e recomendan vixilancia polo médico de cabeceira; e, se empeora, acudir de novo.
Asemade confirma que non existen protocolos de actuación no PAC agás a exploración física e tratamento, así como a derivación
ao seguinte nivel asistencial se o doente o precisa.
Continuando coa análise da proba que consta no expediente, é especialmente relevante o informe emitido polo perito forense do Instituto de Medicina Legal de Galicia, IMELGA, no marco da investigación
penal levada a cabo perante o Xulgado de Instrución núm. 1 de Viveiro, pola presunción de obxectividade e independencia que
ten este facultativo, que non interviu na asistencia sanitaria, limitándose a analizala no seo dun procedemento penal.
Así, o precitado informe dá conta do que seguinte:
?Consideraciones Médico Forenses:
1. La actuación en cuanto a diagnóstico y tratamiento de la primera facultativa del servicio de urgencias extrahospitalarias (PAC) es razonable y adecuada en relación al estado de la paciente en ese momento,
no observando por tanto datos de una mala actuación.
2. La actuación de la segunda facultativa del PAC respecto a diagnóstico y tratamiento se ajusta adecuadamente a lo esperable
en relación con el estado clínico de la paciente en ese momento.
3. Existieron una serie de factores, como son la ausencia de cefalea y la normalidad de la exploración neurológica, que hicieron
que fuera difícil sospechar la existencia de una hemorragia subaracnoidea (HSA), habiendo otras causas más probables que justificaban
la sintomatología.
4.- Las medidas terapéuticas y diagnósticas realizadas en el hospital de Burela, son acordes a lo requerido por el diagnóstico
y estado clínico de la paciente.
5. La actuación durante el traslado interhospitalario fue la correcta y habitual en este tipo de pacientes.
6. La actuación durante el ingreso en el CHUS fue correcta y ajustada a las medidas que requiere este diagnóstico.
7. La patología que presentó la paciente, HSA, presenta una alta mortalidad incluso, pese a la adopción de medidas terapéuticas
adecuadas?.
Quinta.-
Exposto, así, o material probatorio que consta no expediente, os informes médicos, e o resto da historia clínica, considérase que a atención foi consonte coa lex artis.
O nexo causal non resulta claramente establecido, como sería preciso para estimar unha reclamación de responsabilidade patrimonial. Non queda acreditado que a actuación sanitaria fose a causa do dano
producido; ao contrario, parece que, tal e como manifestou o médico forense no seu informe, a ?patología que presentó la paciente, HSA, presenta una alta mortalidad incluso, pese a la adopción de medidas terapéuticas
adecuadas?. E, tampouco queda acreditado que conforme existan protocolos de aplicación que obrigasen a actuar de xeito diferente.
Ponderando estas circunstancias e conxugándoas coa nula actividade probatoria dos reclamantes, extráese a conclusión de que, no presente caso, non se aprecia a existencia de elemento ningún que, ante
a insuficiencia do mero resultado lesivo nunha prestación de medios, vincule a antedita asistencia co referido dano.
Por todo o que se vén a dicir, considerando o carácter eminentemente técnico da materia e non existindo criterio ningún que contradiga a tese sostida polo servizo público de saúde na súa proposta, procede
concluír que a asistencia prestada á paciente se realizou conforme cos protocolos habituais e con axuste ás regras impostas
pola lex artis, de tal modo que non ha lugar á esixencia de responsabilidade patrimonial da Administración.
CONCLUSIÓN
Por todo o anteriormente exposto, a Sección de Ditames do Consello Consultivo de Galicia, por unanimidade dos seus membros presentes, ditamina:
?Que informa favorablemente a proposta de resolución á que o presente expediente se refire?.
LIBROS Y CURSOS RELACIONADOS
![La prestación de servicios socio-sanitarios en el ámbito rural de Castilla y León: apostando por un bienestar integral](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_6716.jpg)
La prestación de servicios socio-sanitarios en el ámbito rural de Castilla y León: apostando por un bienestar integral
V.V.A.A
25.50€
24.23€
+ Información
![Conflictos de competencia en torno al medicamento](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_6774.jpg)
![Regímenes y sistemas especiales de la Seguridad Social. Paso a paso](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_5026.jpg)
Regímenes y sistemas especiales de la Seguridad Social. Paso a paso
Dpto. Documentación Iberley
14.50€
13.78€
+ Información
![Acción y omisión en el derecho penal](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_381.jpg)
![Administración inteligente y automática](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_3049.png)