Última revisión
09/02/2023
Dictamen de Consello Consultivo de Galicia 087 de 05 de abril de 2017
Relacionados:
Órgano: Consello Consultivo de Galicia
Fecha: 05/04/2017
Num. Resolución: 087
Cuestión
Reclamación de responsabilidade patrimonialResumen
Reclamación de responsabilidade patrimonial interposta por don R., polos danos e perdas sufridos como consecuencia dun accidente de circulación, no termo municipal de Cospeito, por mor da irrupción dun corzo na calzadaOrganismo: Consellería de Infraestruturas e Vivenda (Xunta de Galicia)
Letrado: Quintana Acebo
Propuesta: Desestimatoria
Conclusion: Favorable
Relator: Blanco Serrano
Contestacion
ANTECEDENTES
1.- Don R. presentou unha reclamación de responsabilidade patrimonial, en data 23.06.2016, ante a Consellería de Infraestruturas
e Vivenda.
No escrito expón:
?En fecha 20 de julio de 2014 sufrí un accidente al ir como conductor en el vehículo Citroën Xsara matrícula X, asegurado por
la compañía M. El accidente se produjo a la altura del km 11,400 de la carretera LU-120 (de Villalba a Paraxes), como consecuencia
de la irrupción de un corzo en la calzada por el lado derecho, impactando con él el conductor, quien, pese a tratar de efectuar
maniobra evasiva, no resulta eficiente, dada la proximidad con que irrumpe el animal en la calzada con respecto al vehículo
(salta literalmente hacia el coche, impactando contra la esquina derecha del capó y el lateral derecho).
Pese a que el conductor no iba a una velocidad inadecuada, la maniobra evasiva que pretende realizar, desviándose hacia la izquierda, unido al hecho de que en el momento lloviznaba, provoca que al volver
a su carril, pierda el control del vehículo, que gira sobre sí mismo y termina saliéndose de la vía por el margen derecho
hasta impactar contra una vivienda. El animal quedó muerto en la cuneta.
El reclamante se dirigía a su lugar de trabajo: venía de A Pastoriza por la carretera de Pastoriza a Moncelos, después cogió la pista que va de Moncelos a Goá, en la Capilla de San Urbano, donde toma
la carretera LU-120 hacia Villalba, produciéndose el accidente sobre las 4 de la madrugada.
En dicho tramo de carretera no existe una señal de Peligro animales sueltos; el exponente se incorpora a la LU-120 del km 12,800, proveniente de la carretera de Moncelos, la señal de Peligro animales sueltos
se haya a casi tres kilómetros del lugar del accidente, a la altura del km 14,200 de la LU-120, después del llamado Cruce
do Arneiro, de modo que por la vía por la que circulaba el exponente no existía señalización alguna.
Según ha podido saber el reclamante se trata de una zona en la que habitualmente se producen accidentes de tráfico como consecuencia de la irrupción de animales salvajes en la calzada, sin
que se haya tomado la precaución de vallar la carretera de modo que impida el acceso de los mismos a la vía, o de tomar otras
medidas para evitar que se produzcan accidentes.
Por parte de la Guardia Civil de Tráfico se realizó Informe ARENA en el que se señala como causa del accidente el irrumpir el animal en la calzada, así como realizar una maniobra evasiva incorrecta el
conductor. Con dicho último aspecto no podemos mostrar conformidad pues lo cierto es que el conductor se ve sorprendido por
la violenta irrupción del animal, realizando la maniobra evasiva para evitar el impacto, pero no siendo efectiva dado que
la calzada se encontraba mojada por las condiciones meteorológicas que se plasman en el propio informe (lluvia débil).
[?]
A consecuencia del accidente el reclamante resultó lesionado habiendo sido recogido en ambulancia y atendido por parte del servicio de urgencias del hospital Nosa Señora dos Ollos Grandes de Lugo y
después por distintos facultativos, tanto de dicho sanatorio como de la Mutua Gallega.
[?]?.
2.- Instruído o procedemento conforme o Real decreto 429/1993, do 26 de marzo, consta nel:
- Informe da Mutua Gallega.
- Certificacións emitidas polos doutores L. e C., Centro Polusa, e a sociedade profesional I., S.L.P.
- Certificación emitida polo Instituto Nacional da Seguridade Social.
- Informe da Garda Civil de Tráfico, que sinala:
?[?]
La Fuerza actuante, no tiene conocimiento de que el lugar del accidente sea un lugar de paso habitual de animales salvajes.
[?]
Por el desarrollo del accidente, los daños del vehículo y la manifestación recogida en el lugar de los hechos y firmada por el conductor, es parecer del instructor que el animal accede a la vía por
el margen derecho de la calzada; el conductor se apercibe de la presencia de éste, según su manifestación y realiza una maniobra
de giro de volante hacia la izquierda para evitar atropellarlo, sin conseguirlo, impactando el animal en la aleta anterior
del lateral derecho del vehículo. El conductor pierde el control del vehículo hasta chocar con una vivienda situada en el
margen derecho, con su parte posterior izquierda, quedando en su posición final fuera de la vía, en un camino adyacente a
la vivienda dañada y trasversal al eje de la calzada de la carretera LU-120.
[?] En principio, de haberse dado únicamente este hecho...y si el conductor no hubiera realizado una maniobra de giro hacia la
izquierda para evitar atropellarlo, según manifestación firmada, lo más probable es que el vehículo no se hubiese salido de
la calzada, recorriendo 56 metros desde el lugar donde irrumpe el animal y realiza la maniobra evasiva, hasta la su posición
final, trayecto que recorre sin tener el conductor el control del mismo, hasta chocar con la edificación situada en el margen
derecho según el sentido del estudio y con las consecuencias que ello tuvo; es decir, es a raíz de esta evasión cuando el
conductor deja de ser dueño de la maniobrabilidad del vehículo que conduce, teniendo do como resultado la salida de vía y
el choque contra la vivienda.
[?]
En cuanto a las circunstancias de la vía en el momento del accidente, el asfalto se encontraba mojado por la lluvia suave que caía, no siendo este un elemento sorpresivo para el conductor, que sin
duda era conocedor de esta circunstancia [?]. Teniendo en cuenta que desde el punto en el que se produce el atropello hasta la posición final del vehículo tras el accidente
hay una distancia de 56 metros, cabe además preguntarse si el conductor de este vehículo adecuó su conducción a las circunstancias
de la vía (asfalto mojado por la lluvia). Además, cabe reseñar, que el punto donde se produce el atropello del animal se encuentra
a escasos metros de una limitación de velocidad a 50 km/h, perfectamente señalizada, debiendo, por ello, el conductor disminuir
la velocidad, para entrar en este tramo a la velocidad máxima que marca la vía.
[?]?.
- Informe do Servizo Provincial da Axencia Galega de Infraestruturas que destaca:
?[?]
A estrada LU-120: Vilalba (N-634) - Paraxes(N-640) é de titularidade autonómica, pertence á Rede Primaria Complementaria da Xunta de Galicia,
e conta cun sistema de xestión de conservación e atención ás incidencias.
[?]
A estrada LU-120 atópase en bo estado de conservación, tanto de firme como de sinalización, horizontal e vertical. As actuacións en materia de conservación nos últimos anos foron as habituais da conservación
ordinaria: limpeza e reperfilado de cunetas, segado de vexetación das marxes, reposición da sinalización vertical e do balizamento,
repintado de marcas varias e reparacións localizadas do ? de drenaxe e obras de fábrica.
Se ben, á vista destes datos, non podemos considerar este punto en concreto como paso habitual de animais, a presenza xeneralizada de fauna salvaxe no entorno desta estrada fai recomendable
a implantación da sinalización de perigo.
Por considerar tecnicamente que esta zona é un punto no que se puidera dar, eventualmente, a circunstancia de irrupción de animais na estrada, existen sinais de advertencia de perigo por posible paso
de animais en liberdade (P-24) no p.q. 14+250, sentido descendente de quilometraxe, con delimitación do perigo en 2,0 quilómetros.
O treito do accidente está limitado a 50km/h.
[...]?.
- Informe da Xefatura Provincial de Tráfico de Lugo.
- Informe do Servizo de Conservación da Natureza.
3.- No trámite de audiencia, o interesado presentou un escrito de alegacións (27.01.2017) no que reiterou a súa petición inicial.
4.- O órgano instrutor emitiu unha resolución, con data 22.02.2017, na que propón a desestimación da reclamación.
5.- O expediente de razón foi remitido, para preceptivo ditame deste Consello Consultivo de Galicia, pola señora conselleira de
Infraestruturas e Vivenda, e tivo entrada neste organismo con data 17 de marzo de 2017.
6.- Os demais antecedentes dedúcense do contido do presente ditame.
CONSIDERACIÓNS
Primeira.-
O Consello Consultivo de Galicia é competente para coñecer dos expedientes de responsabilidade patrimonial das administracións públicas con base no previsto no artigo 12.j) da Lei 3/2014, do 24 de abril,
por tratarse dunha reclamación de responsabilidade patrimonial interposta contra a Administración autonómica por contía superior
aos 30.000,00 ?.
Segunda.-
A doutrina do Consello Consultivo de Galicia na materia obxecto da reclamación pódese resumir en tres etapas diferenciadas. Unha primeira, na que o criterio era contrario á indemnización dos danos, xerados
en accidentes de circulación provocados por especies cinexéticas procedentes dos lugares a que se refería o artigo 23.2 da
Lei autonómica 4/1997, do 25 de xuño, de caza, con apoio na falta de título de imputación á Administración e concorrencia
de forza maior.
Seguiu a esta unha segunda etapa na que dalgunha maneira se rectificou o anterior criterio, á vista, entre outras, das sentenzas do 23.11.2003 e 24.12.2003, do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia.
Nestas sentenzas iníciase e consolídase unha liña xurisprudencial na que, á hora de determinar a posible responsabilidade
da Administración, se atende ao lugar onde ocorren os feitos, á procedencia do animal (artigo 23.2 da Lei autonómica de caza)
e se entende que o título de imputación proporciónao a propia lei.
Deste modo procede, pois, no contexto desta segunda liña doutrinal, a indemnización de danos por especies cinexéticas, nos supostos nos que existe concorrencia co uso de vehículos de motor, en
estradas de titularidade local ou autonómica, a diferenza do que acontecía antes da publicación das referidas sentenzas e
outras posteriores.
A entrada en vigor, o 10.08.2005, da disposición adicional novena da Lei 17/2005, do 19 de xullo, sobre tráfico, circulación de vehículos a motor e seguridade vial -vixente no momento de producirse
os feitos-, referida á responsabilidade en accidentes de tráfico por atropelos de especies cinexéticas, obrigou a realizar
unha reformulación da doutrina deste Consello Consultivo neste tipo de expedientes (obxecto de exame no noso Acordo do 16.10.2006).
A precitada disposición adicional senta uns criterios que poden resumirse do seguinte modo:
1. En accidentes de tráfico ocasionados por atropelo de especies cinexéticas será responsable o condutor do vehículo cando se
lle poida imputar o incumprimento das normas de circulación.
2. Aos titulares de aproveitamentos cinexéticos ou, no seu defecto, os propietarios dos terreos, só se lles podería esixir
a indemnización dos danos persoais e patrimoniais nos accidentes de tráfico cando o accidente sexa consecuencia directa da
acción de cazar ou da falta de dilixencia na conservación do terreo acoutado.
3. Responderá o titular da vía pública nos casos en que o accidente se produza como consecuencia dun defecto no estado da
súa conservación ou a súa sinalización.
Xustamente estes son os casos que máis tarde foron trasladados ao artigo 23 da Lei de caza pola Lei 6/2006, do 23 de outubro, de modificación da Lei 4/1997, do 25 de xuño, de caza de Galicia, cuxo artigo
segundo, apartado catro, modifica o devandito artigo 23, incorporando ao seu primeiro apartado os criterios indemnizatorios
procedentes da Lei 17/2005, do 19 de xullo. Actualmente, o réxime legal previsto é o recollido no artigo 62.1 da Lei 13/2013,
do 23 de decembro, de caza de Galicia, vixente na data dos feitos indicados neste ditame que sinala que a responsabilidade
polo accidentes de tráfico causados pola irrupción de especies cinexéticas nas vías de circulación rexerase polo disposto
na lexislación de Tráfico.
Así pois, a verificación da existencia de responsabilidade patrimonial a cargo da Administración reclamada, pasa, como sinalaba o xa reiterado acordo deste Consello Consultivo do 16.10.2006, en primeiro
termo, pola identificación como especie cinexética do animal que causa o dano e, a continuación, pola posible concorrencia
das distintas situacións que o réxime legal prevé.
Terceira.-
Á vista de tales presupostos, e dos que con carácter xeral rexen o instituto da responsabilidade patrimonial, entramos xa a coñecer o contido da reclamación presentada. A este respecto hai que sinalar que
conforme coas dilixencias instruídas polo destacamento de Lugo da Garda Civil de Tráfico, está constatada a produción do accidente,
así como a causa que o produciu, que non foi outra que a irrupción dun corzo na calzada.
No presente caso, dado que os terreos dos que procedía o animal que irrompeu no vial pertencen a un Tecor societario, o único título de imputación, fronte á Administración autonómica é o da titularidade da estrada, a partir
dos criterios subministrados pola propia disposición referenciada (defecto no estado da súa conservación ou a súa sinalización).
No presente caso non se constatou o mal estado de conservación da estrada nin tampouco a deficiente sinalización. Así, o informe do Servizo Provincial
da Axencia Galega de Infraestruturas da provincia de Lugo sinala que existe sinal de advertencia de perigo de animais en liberdade
(p-24) no punto quilométrico 14+250, sentido descendente de quilometraxe, con delimitación de perigo en dous quilómetros,
polo que o lugar do accidente atopase uns 850 metros despois da finalización da sinalización de perigo de animais soltos,
sendo que nese treito a circulación está limitada a 50 km/h. Neste punto cómpre salientar que no informe de Garda Civil se
sinala ?[?] que no tiene conocimiento de que el lugar del accidente sea un lugar de paso habitual de animales salvajes?.
É preciso destacar o indicado xa por este órgano consultivo no sentido de que non se pode esquecer que o corzo vaga libremente
por todo o territorio, podendo aparecer en calquera lugar, constituíndo esta posible presenza un risco xenérico de condución,
polo que a súa sinalización resulta esixible cando esta presenza é habitual e non só esporádica, pois do contrario sería necesario
sinalar toda a rede viaria.
Engadidamente, tratándose dunha estrada ordinaria non resulta esixible a limitación de accesos, soamente imposta para as autovías, autoestradas
e corredores, de acordo coa normativa autonómica, sentido no que se ten pronunciado reiteradamente o Tribunal Superior de
Xustiza de Galicia, por todas a sentenza do 16.12.2010.
Por último, hai que reiterar a obriga de todo condutor de adaptar a condución ás características e condicións da estrada, tal como
establece o artigo 21 do Real decreto lexislativo 6/2015, do 30 de outubro, polo que se aproba o texto refundido da Lei de
tráfico, circulación de vehículos a motor e seguridade vial, que sinala: ?El conductor está obligado a respetar los límites de velocidad establecidos y a a tener en cuenta, además, sus propias condiciones
condiciones físicas y psíquicas, las características y el estado de la vía, del vehículo y de su carga, las condiciones meteorológicas,
ambientales y de circulación y, en general, cuantas circunstancias concurran en cada momento, a fin de adecuar la velocidad
de su vehículo a las mismas, de manera que siempre pueda detenerlo dentro de los límites de su campo de visión y ante cualquier obstáculo que pueda presentarse?. No mesmo sentido se pronunciaban os artigos 9.2 e 19.1 do Real decreto lexislativo 339/1990, do 2 de marzo, que era a normativa
de circulación vixente na data do accidente.
No punto onde se produciu o atropelo do animal existía unha limitación de velocidade a 50 km/h, e o asfalto atopábase mollado pola choiva que caía. Deste xeito, atendendo
a todos estes datos que aparecen no expediente considérase que a propia actuación do reclamante foi incidiu claramente no
desenvolvemento do acontecido, polo que procede, xa que logo, a desestimación expresa da reclamación, en idéntico sentido
que a proposta de resolución remitida.
CONCLUSIÓN
Por todo o anteriormente exposto, a Sección de Ditames do Consello Consultivo de Galicia, por unanimidade dos seus membros, ditamina:
?Que informa favorablemente a proposta de resolución á que o presente expediente se refire?.
LIBROS Y CURSOS RELACIONADOS
![Incapacidad Temporal: Reconocimiento, situaciones protegidas, beneficiarios, requisitos, cuantía y base reguladora](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/imagenes_noticias/resizedk8s_6322959c7558b.png.jpg)
Incapacidad Temporal: Reconocimiento, situaciones protegidas, beneficiarios, requisitos, cuantía y base reguladora
6.83€
6.49€
+ Información
![Incapacidad Temporal: Duración, pago, extinción, pérdida o suspensión](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/imagenes_noticias/resizedk8s_632295835ec7f.png.jpg)
Incapacidad Temporal: Duración, pago, extinción, pérdida o suspensión
6.83€
6.49€
+ Información
![Delito de conducción temeraria y delito de fuga](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_240.jpg)
Delito de conducción temeraria y delito de fuga
Dpto. Documentación Iberley
6.83€
6.49€
+ Información
![Accidentes de trabajo. Paso a paso](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_7718.jpg)
![Reclamaciones ante compañía de seguros. Paso a paso](https://d2eb79appvasri.cloudfront.net/erp-colex/imagenes/libros/resizedk8s_peque_6782.jpg)
Reclamaciones ante compañía de seguros. Paso a paso
Dpto. Documentación Iberley
14.50€
13.78€
+ Información